Corona gaf een impuls aan de buurtwerking in onze wijk. ‘Onze wijk’ ligt tussen het Dampoort station en de mythische begraafplaats Campo Santo in Gent. Onze wijk heeft veel woningen met een zeer kleine of geen tuin. Onze wijk kent een mix van gezinnen met kansarmoede, een oudere generatie en jonge gezinnen die hier relatief betaalbaar een woning kunnen vinden.
In de weken van lockdown werd de collectieve / publieke ruimte hier danig op de proef gesteld. Nadat in een 4-tal weken twee kleuters werden aangereden door een auto (ze kwamen er beide met een lichte hersenschudding van af) besloten we met een aantal buren om het onevenwicht van de ruimte eens in kaart te brengen.
De publieke ruimte is van iedereen. Door de inrichting van deze publieke ruimte wordt echter een duidelijk verschil gemaakt wie welk deel van deze ruimte kan en mag gebruiken. Een auto hoort niet op het voetpad en een voetganger dient zo veel als mogelijk het voetpad te gebruiken. De corona-maatregelen brengen dit onevenwicht expliciet in beeld. Plots hebben we niet genoeg ruimte op het voetpad en is er heel veel ruimte voorbehouden voor auto’s die bijna niet gebruikt wordt. De traditionele verhoudingen worden in vraag gesteld. Op 26/4/2020 gingen we de manier hoe de collectieve / publieke ruimte is ingedeeld objectief in beeld brengen. We telden geparkeerde auto’s en fietsen, breedte van voetpaden, oppervlaktes van groenplekken,….
Tien dagen later werd de telactie van straatvinken georganiseerd. Op één centrale plek in de wijk brachten we hier ook de bewegingen in beeld. 30% was gemotoriseerd, 70% van de passanten deed dit op een actieve manier, te voet, met de fiets of step.
Deze cijfers objectiveren het onevenwicht dat door vele bewoners wordt aangevoeld. De woonstraten zijn ingericht op maat van de gemotoriseerde passant. Onze woonomgeving is niet bedacht vanuit ontmoeting en nabijheid. En toch zien we dat 2/3 van de bewegingen op een duurzame manier gebeurt.
Vanuit deze vaststelling startte het ontwerp. Hoe zou de buurt de publieke ruimte gaan gebruiken als we de traditionele verhoudingen eens zouden omdraaien. De kleine rest-stukjes groen die vandaag 2% van de publieke ruimte invullen worden het uitgangspunt. We gaan maximaal voor groen en ontmoeting in de wijk. We geven de fietser en de voetganger de ruimte die ze verdienen. De auto wordt teruggedrongen naar de restruimtes. Op die manier kan de publieke ruimte een antwoord geven aan meerdere uitdagingen die zich in de wijk spelen. Verkoeling, ontmoeting, waterberging, … en ook voor lockdown-tijden wordt het veel eenvoudiger om afstanden te respecteren.
Lieven Symons / atelier NSMBL
www.atelierNSMBL.org