In een video uit 2019 in het kader van het Humanartistic festival leg ik mijn engagement bij vzw Toestand uit. Daar zetten we ons in voor het ter beschikking stellen van leegstaande ruimte aan zij die ruimte nodig hebben: jonge konijnenkwekers uit de noordwijk, vluchtelingen, hiphoppers in Anderlecht.
Met Toestand en enkele andere organisaties groeide het idee om Leegbeek in het leven te roepen: de twintigste gemeente van Brussel. Ze is samengesteld uit de 6,5 miljoen vierkante meter leegstand, en ze geeft plek aan al wie daar nood aan heeft.
De metafoor van een gemeente is erg dankbaar. Je kan een gemeentekrantje maken, een lelijke website opzetten met onbegrijpelijke hoofdstukken die enkel logisch zijn voor ambtenaren, je kan boetes innen en subsidies uitreiken. En je kan hiertoe een ander politiek systeem bedenken dan hetgeen vandaag wordt toegepast. Waarom zou in Leegbeek nog een burgemeester aan het hoofd staan van een verkozen gemeenteraad? The sky is the limit.
Want inderdaad, de indeling van de ruimte is een politieke keuze. Het laten leegstaan van gebouwen en terreinen, publiek of privé, zijn politieke keuzes die het privé eigendom boven het recht op wonen of het recht op de stad stellen. Dat is in Leegbeek duidelijk anders.
In Leegbeek willen we deze lege ruimte gebruiken om zelf stad te maken. Vanuit de samenleving, vanuit de gewone mensen. Dat dit niet van een leien dakje loopt, spreekt vanzelf. Samenleven is immers ook conflict, verschil, debat. En net dát is ook politiek: informatie inwinnen, discussiëren, van mening veranderen en zo samen een project bouwen dat je gemeenschappelijke belangen boven jouw individuele keuzes stelt.
Waarom dan stoppen bij lege ruimte? En waarom stoppen bij het fysieke stad maken? En waarom stoppen bij één gemeente als er een heel gewest is? Enter: Agora.Brussels. Een burgerbeweging die met een bredere insteek strijdt voor een verandering in de manier waarop we de stad maken.
Eén idee staat centraal in de droom van een nieuw politiek systeem: stel de mensen centraal. Door een groep willekeurig uitgelote Brusselaars bij het beleid te betrekken, geef je iedereen dezelfde kans om op de politiek te wegen. Door een correctieronde zorg je dat je niet alleen witte middenklasse bobo’s met een diploma kunstwetenschappen hebt. We zijn allemaal zo trots op onze diverse hoofdstad, laat ons dan ook maar die diversiteit actief bestendigen in zo’n burgerassemblee. Vervolgens breng je deze mensen samen om door informatie en discussie hun eigenbelang te overstijgen, en wat je krijgt zijn gebalanceerde, innovatieve en vaak progressieve ideeën om onze stad beter te maken. Fantastisch, toch?
We deden dit het afgelopen half jaar, en de voorlopige resultaten zijn fantastisch. De burgerassemblee koos huisvesting als eerste thema, en wil vooral dat iedereen degelijk kan wonen. Ze wil inderdaad niets leeg staat (je te jure, ik heb hen niets ingefluisterd!) en er zijn voorstellen die het recht op wonen laten primeren boven het recht op winst. De stad is er om te gebruiken, niet als een veredelde bankrekening voor grote investeringen.Het zal misschien hier en daar iemand verbazen, maar Brusselaars willen vooral het beste voor elkaar en voor hun stad.
De bestaande politiek heeft nog een duwtje in de rug nodig om hun macht uit handen te geven. Begrijpelijk, de stakkers hebben net nog een 20e gemeente moeten slikken waar ze de macht mee moeten delen. Maar sharing is caring! Een goed jaar geleden vervoegde ik hen dus in het Brussels Parlement, om daar rechtstreeks de voorstellen van de burgerassemblee voor te stellen. Zo maken we hen op korte termijn warm voor de inhoud van de voorstellen, en op lange termijn voor dit nieuw politiek systeem.
Het Brussel van morgen zal het Brussel zijn zoals Brusselaars het willen. Een stad voor en door iedereen. Samen bedacht en gemaakt. Het belang van het samenleven voor de individuele voorkeur. Daar wil ik mijn schouders onder zetten. Of het nu bij Toestand, Leegbeek of Agora is.
Pepijn Kennis
Brussels Volksvertegenwoordiger – Député Bruxellois
Fractievoorzitter – Agora.Brussels – Président de groupe